государь

.term-highlight[href='/ru/term/gosudar'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudar-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudaru'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudaru-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudar-1'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudar-1-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudari'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudari-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudarya'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudarya-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudare'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudare-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudarei'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudarei-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudari-1'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudari-1-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudarei-1'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudarei-1-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudaru-1'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudaru-1-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudarya-1'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudarya-1-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudarem'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudarem-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudaryam'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudaryam-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudarem-1'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudarem-1-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudaryah'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudaryah-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudare-1'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudare-1-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudaryami'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudaryami-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudarem-2'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudarem-2-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudaryami-1'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudaryami-1-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudaryam-1'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudaryam-1-'], .term-highlight[href='/ru/term/g-o-s-u-d-a-ryam'], .term-highlight[href^='/ru/term/g-o-s-u-d-a-ryam-'], .term-highlight[href='/ru/term/g-o-s-u-d-a-r'], .term-highlight[href^='/ru/term/g-o-s-u-d-a-r-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudarei-4'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudarei-4-'], .term-highlight[href='/ru/term/gosudaryah-1'], .term-highlight[href^='/ru/term/gosudaryah-1-'], .term-highlight[href='/ru/term/g-o-s-u-d-ar-ei'], .term-highlight[href^='/ru/term/g-o-s-u-d-ar-ei-']
Оригинал
Перевод
P. 207

Et prohibere Principes, et viros prudentes minime pati decet, ut homines seditiosi subditos (perturbent et) concitent pacificos. Tumultuante enim populo, mox evigilat cupiditas, crescit avaritia, sponte sua ruit justicia, dominatur vis (et violentia), regnant rapinae, libere grassatur luxuria, praevalent improbi, opprimuntur boni : denique damno quisque gaudet alieno, dum privato prospiciat commodo.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 174

[из писем Фаларида] Государи возбранять, и мудрые люди всячески не допускать должны, чтоб мятежники возмущали подданных, и обеспокоивали миролюбивых. Ибо во время народнаго бунта, тот час пробуждается похоть, возрастает сребролюбие, упадает правосудие, господствует насилие, царствуют хищения, свободно распространяется невоздержание, преодолевают беззаконные, утесняются добродетельные: на конец, всяк с чужим вредом промышляет о собственной пользе.

P. 207

Maxime subditis salutare est habere gubernatores non infelices, sed fortuna, naturae dono, utentes propitia. Fortunae enim indulgentia multa Principibus fortunatis ex animi sententia succedunt ; pleraque etiam melius quam cogitabant, cadunt.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 175

[из писем Фаларида] Весьма полезно подданным, иметь правителей не безсчастных, но от природы счастием одаренных. Ибо снисхождением фортуны многия счастливым Государям по желанию сердца; а временем еще и множайшия и лучшия, нежели чаяли, удачи бывают.

P. 223

...si Princeps moreretur relicto filio, per aetatem gubernationi jam idoneo, [p. 224] non prius ad regni gubernationem is admitteretur, quam uxorem duxisset; et quod majus erat, quo die conjux moriebatur, simul cum ejus morte et gubernatio et autoritas regia vacabat, ut si Rex longo tempore viduus maneret; longo etiam tempore absque regno esset.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 21

[Лидийское узаконение] ...ежели Государь умирая оставлял сына, по летам к правлению уже способнаго; не возводили его на престол царской дотоле, пока он не женился; и что вящшее сего, в самой тот день, когда жена умирала, купно с смертию ея и власть и правительство царское прекращалось; и ежели Царь долго пребывал во вдовстве, то долговременно и царства лишался.

P. 279

Imperante Octavio, Pistus Philosophus Pythagoricus Romae floruit, et tum Octavio Caesari (intimus ac) familiarissimus, tum populo carissimus fuit, quod non exiguae laudis est. Plerunque enim qui Principi summus atque intimus, idem subditis odiosus est.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 174

Во время Императора Октавия, Пист, Философ Пифагорический, процветал в Риме; каторый как у Цесаря Октавия в [с. 175] особливейшей милости, так и у народа в крайней любви находился: что не малой похвалы стоит. Ибо, кого Государь в отменнейшей любви и доверенности содержит, того по большей части подданные ненавидят.

P. 351

Caeterum cum eloquentia ac facundia et ad augendam dignitatem, et non minuendas opes plurimum in singulis valeat ; infinities tamen splendidius emicat, magisque necessaria est in Principum et megistanum aulis. Qui enim munera gerunt publica, et cives audiant, et cum peregrinis loquantur necesse est. Ut idem apertius dicam, non solum existimationis tuendae gratia ; sed etiam quod ex usu est reip[uplicae] Principi necessaria est eloquentia.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 71

В прочем, хотя витийство и красноречие каждому премного способствует ко умножению чести и неумалению богатства; безконечно однакож блистательнее и нужняе оно в домах Великих Государей и Князей. Ибо правителям государственных дел как граждан слушать, так и с иностранными говорить необходимо надобно. Да скажу откровен[н]ее; не токмо для сохранения собственной чести, но и для государственной пользы, красноречие Государю нужно.

P. 414

Quam juvit antiquitus cernere politiam Romanam, antequam Syllae Mariique seditionibus distraheretur ; a Catilina Lentuloque perturbaretur ; a Julio et Pompejo convelleretur ; ab Augusto et Antonio everteretur; a Tiberio et Caligula contaminaretur; a Nerone et Domitiano corrumperetur! Nam plerique horum Principum etiamsi viri fuerunt praestantes, multaque imperio regna adjecerunt ; plura tamen nobis vitia attulerunt, quam regna subegerunt, et quod omnium est pessimum, regnis jam amissis, vitia retinuimus.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 342

[из речи М. Аврелия] Коль приятно было зреть в древния времена благочинное правление Рима; пока онаго не расторгнули междоусобными мятежами Силла и Марий; не возмутили Катилина и Лентул; не опровергли Иулий и Помпей; не искоренили Август и Антоний; не осквернили Тиверий и [с. 343] Калигула; и не развратили Нерон и Домитиан. Ибо многие из сих Государей хотя были преизящные мужи, и многия к Империи присоединили царства; больше однакож нам пристяжали пороков, нежели завоевали царств; и всего хуже, что мы ныне, лишась царств, пороками обладаем.

P. 415

...nil aliud possum, quam gemere propter praeterita, et deplorare praesentia. Video enim, quomodo tum pugnarint exercitus ; imperarint tantum senes ; annisi sint, ut frugi essent, juvenes ; video, quam bene imperarint Principes ; quam promte obtemperarint subditi. Video denique quod omnium maxime mirandum, quanta libertate gratiaque usi sint sapientes (et eruditi) ; quanta in humilitate et despectu vixerint idiotae.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 347

[из речи М. Аврелия] <...> ни чего инаго не могу делать, как точию воздыхать о прешедшем, и оплакивать настоящее. Ибо зрю, каким образом тогда ополчались воинства; первенство и власть имели одни токмо старики; старались добродетельными быть юноши; зрю, [с. 348] коль благочинно повелевали Государи, и коль усердно повиновались подданные; и наконец, всего удивительнее, коликою вольностию и преимуществом пользовались мудрые и ученые люди; и в коликом рабстве и презрении находились невежи.

P. 430

Ut rem in pauca conferam, is mehercule, qui munus gerit educandi principes et summatum filios, gubernator est navis, vexillifer exercitus, speculator populorum, dux itinerum, Rector Regum, pater orphanorum, spes pupillorum, et thesaurus omnium. Non enim alium habet respublica thesaurum veriorem, quam principem, a quo pacifice justeque administratur.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 388

[из речи М. Аврелия] Кратко сказать, тот, который отправляет долг воспитания Царских, Княжеских и Вельможеских детей, по истинне есть кормчий корабля, знаменоносец воинства, страж народов, вождь путей, обладатель Царей, отец вдов, надежда сирот, и сокровище всех. Ибо не имеет Государство другаго истиннейшаго сокровища, кроме Государя, который оным управляет миролюбно и правосудно.

P. 443

Si qua Principes officiariis et clientibus negotia injungunt, eaque non ut par erat, curantur; cum excusatione peccare possunt omnes, praeter eos, qui regna provinciasque gubernant. Nemo enim in administranda justicia negligens est, nisi vel scientia vel experientia destitutus, vel affectuum maliciaeque aestu abreptus.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 6

Ежели Государи на Министров и Чиновников своих возлагают важныя дела, и оныя не так, как должно, исправляются; то все погрешать могут со извинением, кроме тех, кои царствами и областьми управляют: понеже во отправлении правосудия никто нерадетелен не бывает, разве или неимеющий знания и искусства, или восхищенный бурею злобы и пристрастий.

P. 447

Singulari Principes uti vigilantia decet in examinandis iis, quibus judicum et praesidum munus commissuri sunt. Judex enim, qui rationes quotidie cum conscientia sua non confert, sexcenta singulis horis in republica admittet maleficia.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 13

Государи с особливою осторожностию и прилежанием должны разсматривать тех, коим Министерское и судейское звание препоручить имеют: ибо судья, который вседневно с совестию своею не делает расчету, тысячи на каждой час в обществе будет совершать беззаконий.

P. 448

Ex iis, quae cavere in praesidibus et judicibus Principes oportet, hoc quoque est, ut nullo pacto violari antiquas in rebuspublicis suis leges patiantur, et in earum locum mores, nescio quos, introduci peregrinos. Ea quippe vulgi in eo, quod dicit, varietas, in eo, quod petit, levitas est; ut novum in singulos dies Regem creari, et novam in singulas horas legem ferri cupiat.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 16

Из тех вещей, коих Государи в Вельможах и судьях остерегаться должны, есть и сие, чтоб ни под каким видом не допускали в государствах своих нарушать древние законы, и на место их вводить, неведомо какия, странныя обыкновения. Ибо толикое есть простаго народа в том, что говорит, непостоянство; и в том, чего требует, легкомыслие; что новаго на каждой день поставлять Царя, и новой на каждой час учреждать закон желают.

P. 449

Cum ergo omnium rerum domini appellandi sint Principes, praeterquam [p. 450] justiciae, cujus tantum ministri sunt; cur Principem aut dynastam, qui caussas non secundum divinam voluntatem; sed ad arbitrium proprium judicat, non judicem justum; sed praedonem publicum appellare dubitemus?

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 19

Естьли же всех вещей владыками именовать должно Государей, кроме правосудия, коего и они суть только попечители; то для чего мы державнаго Монарха или Князя, который распри и обиды не по божественной воле, но по собственному произволению судит, не праведным судиею, но всеобщим разбойником назвать усумнимся?

P. 468

Quod si omnino Principes ipsi rempublicam gubernare vel nolunt, vel nequeunt; ut bonos quaerant justiciae praefectos, rogamus ac monemus. Privatus enim civis tantum de vita sua seu bona seu mala; at Princeps tum de vita nequiter acta, tum de reipublicae administrandae negligentia rationem est redditurus.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 58

Естьли же вовсе Государи сами обществом управлять или не хотят, или не могут, то просим и увещеваем, чтоб искали добрых попечителей правосудия. Ибо приватный гражданин только о своем добром ли, или злом житии; а Государь как о беззаконной жизни, так и о нерадивом правлении общества ответ воздать имеет.

P. 621

Notate hoc Principes magni, notate viri praepotentes, quod licet Princeps aliquis totius mundi monarcha sit: tamen ipsi cogitandum est, Principatum suum haud flocci faciendum, si ipse virtutis expers sit. Parum enim omnino prodest, dominum aliquem esse hominum vitiosorum; si mancipium sit ipse vitiorum.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 117

Примечайте сие, великие Государи, примечайте державные и сильные Князи, что хотя бы какой Государь всего света был [с. 118] Монархом, однако власть свою ни за волосок считать не должен, ежели сам добродетели не имеет. Ибо очень мало пользы кому либо быть господином и властителем порочных человеков, ежели сам есть раб и невольник пороков.

P. 631

Non in eo regnorum felicitas consistit, si bonas vel malas leges; sed si bonos vel malos Principes habeant. Parum enim omnino lex justa, si Rex sit injustus, prodest.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 139

Не в том состоит благоденствие царств, ежели добрые или худые законы; но ежели добрых или худых Государей имеют: ибо очень мало пользы в справедливом законе, ежели сам Государь несправедлив и неправосуден.

P. 681

Hoc sibi persuasum habeant Principes, amorem civium, libertatem reipublicae, stabilitatem domus suae, amicorum benevolentiam, inimicorum subjectionem, et subditorum obedientiam non armorum per ditionem diffusorum copia: sed decorum in ipsis unitorum praestantia conservari. Principi virtutis spectatae totus sese mundus sponte dedit; adversus vitiosum (sua quoque terra) consurgit.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara

[речь Марка Аврелия к сыну] Пусть уверены будут Государи, что любовь граждан, вольность общества, твердость дому их, доброжелательство другов, покорность врагов, и повиновение подданных, не множеством разсеянных по области оружий, но преимуществом единых в них добродетелей сохраняются. Государю [с. 247] отменныя добродетели целой свет сам себя под власть и державу предает; а противу беззаконнаго и собственная его земля возстает.

P. 691

Quicunque justiciam administrat Princeps, illam exequens, semper inimicos sibi parat, quod cum eorum qui circa ipsum sunt, opera fiat; quanto illi sunt Principi familiariores, tanto sunt odiosiores populo. Etsi enim [p. 692] justiciam generatim cuncti amant: tamen eandem in domo sua exerceri nemo gaudet.

Horologium principum (1615)
Antonio de Guevara
С. 269

[речь Марка Аврелия к сыну] Государь наблюдающий правосудие, исполняя оное, всегда приобретает себе врагов, исполнение коего поелику чрез находящихся при нем Министров* отправляется, то сколько оные Государю любезнее, столько народу ненавистнее бывают: ибо хотя все вообще правду любят; однако никто хранения оной в собственном своем доме не желает.

*[Примечание: данный термин в оригинале отсутсвует] 

P. 62

Quant à la citation & à l’appel en question qu’un simple particulier pouvoit bien envoyer à Rome pour y être jugé par procureur, mais qu’un Prince comme lui avoit d’autres mesures à garder, étant indispensablement obligé de conserver inviolablement les droits de sa Couronne, & les Privileges de ses sujets. Que les uns & les autres demandoient en conformité des Canons anciens & de la pratique de toute l’Eglise, que les causes Matrimoniales fussent jugées par les Ecclesiastiques du Royaume. Que le serment qu’il avoit fait à son avenement à la Couronne, ne lui permettoit pas de se soumettre à un Tribunal étranger sans le consentement de ses Etats; & qu’il esperoit que le Pape ne voudroit pas souffrir que l’on violât les droits de son Royaume établis dépuis si long-tems.

С. 74

[Из ответа Генриха VIII Папе римскому] В разсуждении позыва его [Генриха] в Рим и апеллации должно сказать, что простый гражданин весма мог быть отправлен туда, чтоб быть ему там судиму прокурором, но что государь подобный ему, принужден наблюдать другия меры, ибо он непременно обязан [с. 75] сохранять право короны и преимуществы своих подданных ненарушимыми. Что те и другие в сходность древних правил и повсемственных церковных обычаев требуют того, чтоб брачныя дела судимы были духовенством в королевстве. Что присяга учиненная им при возшествии на престол не позволяет ему подчинять себя чужестранному трибуналу, без согласия государственных чинов; и что он не уповает, чтоб Папа мог взирать спокойно когда будут нарушать правы королевства его, установленныя с толь древних времян.

P. 73

De plus l’Ambassadeur de l’Empereur proposa une ligue entre les Princes Chrétiens, pour châtier la rebellion de ce Prince contre l’Eglise & le Pape

С. 88

Наконец императорский посол предлагал, чтоб христианские государи сделали между собою союз, дабы наказать мятеж короля сего против церкви и Рима.

P. 105

Premierement je declare que je reconnois le Roi pour mon Souverain Seigneur, & legitime Possesseur du Royaume d’Angleterre, auquel je me soumets aussi bien qu’aux Loix, Ordonnances, & Statuts de ce Royaume, comme doit faire une bonne & fidelle sujette. <…> De plus, je tiens & reconnois le Roi pour Chef souverain de l’Eglise Anglicane sur la Terre sous Jesus-Christ nôtre Seigneur, & je condamne, blâme, & rejette sans aucune restriction, l’Autorité, la Puissance, & la jurisdiction que les Evêques de Rome ont ci-devant usurpée sur ce Royaume, & qu’ils y pretendent encore avoir <...>.

С. 127

[Из объявления, подписанного Марией Тюдор] <...> во первых объявляю, что короля признаю я самодержавным своим государем и законным обладателем королевства Аглинскаго, которому и подвергаюсь, а равно подчиняюсь законам, учреждениям и установлениям государственным, так как надлежит доброй и верной подданной. <…> Сверх того почитаю и признаю короля, по Исусе Христе Спасителе нашем, верховнейшею главою церкви Аглинской на земле; проклинаю, [с. 128] отрицаю и отвергаю без всякаго изъятия власть, могущество и суд, пред сим времянем Римскими епископами похищенные в государстве сем, в чем они почитают себя и ныне властными <...>.

Нашли опечатку?
Выделите её, нажмите Ctrl+Enter
и отправьте нам уведомление. Спасибо за участие!